Nathanna Cainte

‘B’annamh leis an gcat srathair a chur air,’ arsa An Dómhnallach liom, an lá cheana. Go deimhin, ní dhéanfadh cat a leithéid. Ní dhéanfadh cat é seo, ach an oiread, ach sin scéal eile.

Maidir leis an seanfhocal thuas, deirtear anseo go bhfuil sé ‘said of something noticeable for being unusual,’ agus sin go díreach an míniú a fuair mé ón Dómhnallach. Go raibh maith agat, a chara.

Ó tharla cat luaite liom, chuaigh mé ar thóir nathanna cainte agus seanfhocal ina luaitear iad, agus seo toradh mo chuid oibre, a léitheoirí:

Does a cat like milk? – Ní theitheann cú ó chnámh

An t-am a múchtar na coinnle bíonn an uile chat glas – When candles are out all cats are grey

Cat de réir cineáil – Cat after kind

Tá cat crochta romhat sa teach sin – They have it in for you

Like a cat on hot bricks –  Bheith ar bís

See what way the cat jumps – Féachaint cén cheard a shéidfidh an ghaoth

Not enough room to swing a cat in it – Níl slí dhá chat chun rince ann

Let the cat out of the bag – Rún a sceitheadh

Ní raibh cat ná madra ann – There was nobody there

Íde na gcat is na madraí a thabhairt dá chéile - To quarrel like cat and dog

Cat is dhá eireaball a rinne sé – He did a lot

Beidh cait óga aige – He will have a fit

Dhéanfadh sé cat is dhá eireaball air – He’d work wonders

Céard a dhéanfadh an cat ach luch a mhárú – Like father, like son

Ar mhaithe leis féin a dhéanann an cat crónán – A cat purrs for its own benefit

Gan ‘cat dubh’ ná ‘cat bán’ a rá leis – Say nothing to him

Cat breac – Turncoat

Cat mara – Calamity

Tá cat mara air – It is terrible

Agus, dá gcuirfeá an leagan Béarla den fhocal cat in abairt, mar shampla, ‘bhí an aimsir cat an lá cheana’ nó ‘tá sé sin cat,' an focal ‘uafásach’ a bheadh i gceist agat.

Foinsí

FBG – T.deBhaldraithe  – lch 105

FGB Uí Dhónaill – lch 196

FBG McCionnaith – lch 166

FBG T O’Neill Lane (Larger)  - lch 266 – 267

Wingléacht  

Gaeilge Iorras Aithneach le Brian Ó Curnáin – an pdf  (5.25MB) ón Dublin Institute for Advanced Studies le léamh anseo.